Zapalenie żołądka to stan zapalny śluzówki żołądka, mogący prowadzić do jej uszkodzenia oraz zaniku. Wyróżnia się zapalenie ostre, przewlekłe oraz formy specjalne. Wśród najczęstszych przyczyn zapalenia ostrego wymienia się nadmierne spożywanie alkoholu, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz stres - wylicza Dieta przy wrzodach żołądka – dodatkowe zalecenia. W przypadku diety przy wrzodach żołądka warto pamiętać także o utrzymaniu regularności w spożywaniu posiłku. Istotne znaczenie ma nie tylko ograniczenie produkcji soków trawiennych, ale także unikanie uczucia głodu. Jadłospis powinien obejmować 5 posiłków dziennie – w Posiłki w diecie przy przepuklinie rozworu przełykowego należy spożywać na siedząco, przeżuwając każdy kęs bez pośpiechu. Nie powinno się wówczas zajmować rozmową z inną osobą, ani też czekać z posiłkiem do momentu, gdy z głodu nie da się już wytrzymać. Zaleca się spożywanie 5 – 6 niewielkich objętościowo posiłków. Wrzody żołądka a dieta. Leczenie farmakologiczne powinno być połączone ze ścisłą dietą zaordynowaną przez dietetyka. Posiłki przy chorobie wrzodowej muszą być niskokaloryczne, niskotłuszczowe i lekkostrawne, aby nie pobudzać organizmu do nadmiernej produkcji soku żołądkowego. Wskazane są potrawy gotowane (także na parze Warto jednak podkreślić, że większość wrzodów żołądka może być skutecznie leczona farmakologicznie, stosując odpowiednie leki, takie jak inhibitory pompy protonowej czy antybiotyki w przypadku zakażenia Helicobacter pylori. Operacja jest jedynie ostatecznością, gdy inne metody leczenia nie przynoszą rezultatów. Lepiej nie zażywaj go na czczo. , ponadto mleko, jogurt i inne produkty mleczne. Organizm wchłania około 30-40 proc. spożywanego magnezu. Jeśli chodzi o leki, to znajdziemy go przede wszystkim w niektórych środkach przeczyszczających, a także w lekach na zgagę i wrzody żołądka. To, ile magnezu dziennie powinniśmy spożywać Wiele osób przy wrzodach żołądka stosuje również siemię lniane, które ma działanie osłaniające i łagodzące objawy choroby. Należy pamiętać, że dieta jest uzupełnieniem leczenia choroby wrzodowej, ale nie zastępuje leczenia farmakologicznego. Zobacz też: ostre zapalenie trzustki – objawy i leczeni e >> Dieta przy chorobie wrzodowej. W leczeniu choroby wrzodowej istotna jest także dieta, której należy ściśle przestrzegać. Posiłki powinny być lekkostrawne, niskokaloryczne i niskotłuszczowe, by nie pobudzać nadmiernie produkcji soku żołądkowego. Najlepiej wybierać potrawy gotowane (w wodzie lub na parze) i duszone. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – najważniejsze zasady żywieniowe: Dieta powinna być wysokokaloryczna, bogatobiałkowa, z niską zawartością błonnika. Należy spożywać od 5 do 6 posiłków dziennie, w małych objętościach. Mleko należy podawać głównie w formie jogurtów, kefirów, chudych serów twarogowych, ponieważ w Przy wrzodach żołądka i dwunastnicy lekkostrawna dieta pomaga łagodzić objawy w okresie wiosennym i jesiennym, gdy choroba się uaktywnia. Przy kłopotach trawiennych, np. niestrawności lub przejedzeniu, lekkostrawna dieta jest zalecana nawet kilka dni po ustąpieniu objawów, co pozwala na regenerację i wyciszenie przewodu pokarmowego. W34e. Szanowna Pani, w przypadku wrzodów żołądka nalezy stosować dietę lekkostrawną. Produkty powinny być gotowane, gotowane na parze, ewentualnie pieczone w rękawie czy w folii aluminowej lub duszone, ale bez wstępnego obsmażania. Bezwzględnie należy unikać zup na mięsie, ciężkich rosołów i oczywiście smażenia czy grillowania. Należy zrezygnować ze spożywania soli i słonych pokarmów. Należy unikać łagodnych przypraw, najlepiej ziół. Niewielkie objętościowo posiłki należy spożywać regularnie i dosyć często – 5, a nawet 6 razy dziennie. Spożywanie obfitych posiłków wpływa niekorzystnie na samopoczucie chorego, gdyż duża objętość posiłków pobudza czynność wydzielniczą żołądka, prowadząc do nasilenia przykrych dolegliwości. Spożywane potrawy nie powinny być zbyt zimne ani zbyt ciepłe. Należy unikać potraw ciężkostrawnych, wzdymających. Używane tłuszcze powinny być pochodzenia roślinnego. Jajka gotowane na miękko lub w koszulkach. Unikać tłustego nabiału. Jeść jak najwięcej gotowanych warzyw. Spożywać chude mięsa (w tym ryby). Unikać picia mocnej kawy, herbaty, kakao, czy napojów gazowanych i oczywiście alkoholu. Serdecznie pozdrawiam, Justyna Luty Dietetyk kliniczny [url= Czym jest refluks?Refluks żołądkowo-przełykowy (ang. gastroesophageal reflux disease – GERD) to zarzucanie treści żołądkowej do przełyku powodujące pogorszenie jakości życia chorych i (lub) uszkodzenie nabłonka przełyku. Choroba refluksowa przełyku (GERD) zalicza się do jednej z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego w krajach wysoko rozwiniętych. Zarzucanie treści żołądkowej do przełyku obserwuje się u wielu osób, zwłaszcza po spożyciu obfitego, tłustego posiłku lub po wypiciu wina. Jeśli zjawisko występuje rzadko, epizody refluksu są krótkie, przewód pokarmowy z zarzucanej treści jest szybko oczyszczany i nie występują dolegliwości; mówimy wówczas o refluksie fizjologicznym. Na napięcie przełyku wpływa wiele czynników, leki, choroby tkanki łącznej, ciąża, otyłość, a także uszkodzenie mechanizmów obronnych przełyku, zabieg operacyjny żołądka, napoje np. kawa naturalna, alkohol, palenie tytoniu. W przypadku tej choroby zależność “dieta a refluks” jest bardzo istotna, tak samo jak zmiana stylu życia i refluksu – przełykoweZgagaNieprzyjemny zapach z ustNudnościWymiotyBóle nadbrzuszaKwaśne odbijanieUczucie pełności w nadbrzuszuZaburzenia połykania – dysfagiaBolesne połykanie – odynofagiaUczucie cofnięcia się refluksu – pozaprzekłykoweKołatanie sercaPrzewlekły kaszelŚwiszczący oddechChrypkaChrząkanieBezdech nocnyPróchnicaZapalenie dziąsełRefluks – co nasila objawy?Jest kilka sytuacji, w których objawy refluksu mogą się nasilać. Należą do nich :Aktywność fizyczna – szczególnie narażeni na nasilone objawy refluksu jesteśmy gdy mamy do czynienia z ćwiczeniami wymagającymi intensywnego skakania, odwracania się do góry nogami czy schylania. Dotyczy to też wykonywania ćwiczeń w pozycji leżącej. Objawy mogą się również nasilać podczas ćwiczeń z wykorzystaniem dużych ciężarów. Nie musisz całkowicie rezygnować z aktywności fizycznej przy refluksie, ale dostosuj ją do swoich możliwości. Umiarkowana aktywność fizyczna przyniesie Ci zdecydowane korzyści. Warto zdecydować się na ruch w postaci szybkiego marszu, długich spacerów, pływania czy jazdy na rowerze. Regularną aktywność fizyczną zaleca się szczególnie osobom z nadmierną masą leżąca – objawy refluksu mogą nasilać się podczas zbyt długiego przebywania w pozycji leżącej, czyli np. podczas snu. Jeśli tak dzieje się w Twoim przypadku, warto podłożyć pod głowę kilka dodatkowych poduszek i spać spokojniej w pozycji się – tutaj mamy do czynienia z odwróceniem do góry nogami naszego przewodu pokarmowego. Cała treść pokarmowa ma wtedy większe szanse przelać się do przełyku. Jest to kłopotliwe w sytuacjach takich jak: praktyka jogi, rozciąganie się czy – w szczególności skumulowana w okolicy brzucha (czyli tzw. otyłość brzuszna) jest istotnym czynnikiem nasilającym objawy choroby refleksowej. Tłuszcz gromadzący się wokół jamy brzusznej powoduje nacisk na żołądek co zwiększa ryzyko wystąpienia refluksu a także krótkiego epizodu bólowego. W ramach profilaktyki refluksowej (i nie tylko) warto kontrolować swoją masę i duże posiłki jedzone na szybko – wszystkie trzy elementy mają znaczenie. Spożywanie dużych, obfitych posiłków powoduje częstsze nasilenie objawów refleksu. Jeśli dodatkowo posiłki te są obfite w tłuszcz, objawy zwiększają na swojej sile. W przypadku choroby refleksowej zaleca się spożycie 4-6 mniejszych posiłków, jedzonych na spokojnie. Podczas szybkiego spożycia posiłku połykamy większą ilość powietrza, co wpływa na wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego i przyczynia się do powstawania objawów tytoniu – palenie powoduje upośledzenie oczyszczania przełyku, zmniejsza napięcie w dolnym zwieraczu przełyku i przyczynia się do nasilenia refluksu. Osobom cierpiącym na tę dolegliwość zaleca się całkowitą rezygnację z palenia pierwszej fazie choroby stosowane jest leczenie zachowawcze, polegające na modyfikacji stylu życia i stosowaniu diety eliminującej objawy. U wielu chorych, np. w drugiej fazie choroby niezbędne jest leczenie farmakologiczne lekami zmniejszającymi wydzielanie żołądkowe, blokującymi receptory histaminowe, działającymi neutralizująco i osłaniająco na żołądek. Czasem zachodzi konieczność leczenia chirurgicznego, operacja wykonywana jest wówczas, kiedy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne. Np. chorzy z nocną zgagą i przepukliną rozworu przełykowego przepony, a także u których zarzucana do przełyku treść żołądkowa zawiera przy refluksie powinna być łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Posiłki należy spożywać częściej, 4-6 razy dziennie, niewielkie objętościowo, o stałych porach. Posiłki obfite rozciągają żołądek, powodując jednocześnie osłabienie napięcia dolnego zwieracza przełyku. Zwiększa się ilość krótkotrwałych relaksacji zwieracza i zarzucanie treści żołądkowej do łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowegoPrawidłowa dieta przy refluksie to dieta łatwo strawna z ograniczoną ilością produktów i potraw działających pobudzająco na czynność wydzielniczą żołądka. Zaliczamy do nich: mocne rosoły, buliony, esencjonalne wywary warzywne, grzybowe, galarety, wody gazowane, kwaśne napoje, nierozcieńczone soki z owoców i warzyw, napoje alkoholowe, kawa naturalna, mocna herbata, produkty marynowane, wędzone, potrawy pikantne, słone, smażone, pieczone, ostre przyprawy. Ilość białka w diecie należy zwiększyć do 1,2g/kg nmc. Białko pełnowartościowe z mleka, twarogu, jaj, drobiu, ryb, mięsa wiąże nadmiar kwasu solnego. Niewskazane jest jednak mleko w większych ilościach niż 0,7-1l/d, ponieważ mleko początkowo osłania błonę śluzową żołądka, łagodzi ból, a po wchłonięciu zawarty w mleku wapń wpływa na zwiększenie wydzielania gastryny, która działa pobudzająco na czynność wydzielniczą wykazują zdolność hamowania wydzielania kwasu solnego, zmniejszają równocześnie motorykę żołądka. W diecie należy uwzględnić tłuszcze roślinne, które zmniejszają stężenie cholesterolu. Tłuszcze pokrywają w 30% dobowe zapotrzebowanie energetyczne. Do produktów hamujących wydzielanie żołądkowe oprócz tłuszczów należą słabe roztwory cukru, natomiast ograniczeniu podlega błonnik pokarmowy, należy więc z diety wykluczyć pieczywo razowe, grube kasze oraz surowe owoce i diety wyklucza się produkty trudno strawne, wzdymające, ostro przyprawione. Posiłki należy spożywać regularnie, o jednakowych porach dnia w niewielkiej objętości, 4-6 razy dziennie. Ważna jest temperatura potraw – nie powinny one być zbyt gorąca ani zbyt zimne. Umiarkowana temperatura posiłków chroni przed przekrwieniem błony śluzowej żołądka. Dieta powinna być dostosowana indywidualnie dla każdego chorego. Należy uwzględnić obserwację pacjenta i wykluczyć te pokarmy, które wywołują i nasilają przyrządza się metodą gotowania w wodzie, na parze, duszenie bez obsmażania na tłuszczu lub pieczenie w folii. Tłuszcz dodaje się do gotowych potraw. Zupy i sosy podprawia się zawiesiną z mąki i śmietanki lub mąki i mleka. Zastosowanie w tej diecie będą miały zupy przecierane. Warzywa i owoce należy podawać gotowane w postaci rozdrobionej. Soki owocowo-warzywne powinny być rozcieńczone, najlepiej mlekiem. Niewskazane są ciasta zarabiane na stolnicy oraz potrawy smażone i pieczone w sposób a refluks – Produkty zalecane:Zboża: pieczywo pszenne, graham, mąka pszenna, kasza manna, kasza kuskus, kasza jęczmienna perłowa, płatki owsiane błyskawiczne, ryż biały, ryż basmati, ryż jaśminowy, drobny makaron chude mleko (do 2% tłuszczu), chudy twaróg, półtłusty twaróg, jogurt naturalny, serek homogenizowany, maślanka, kefir, mozzarella light, ser kozi, jaja gotowane na miękko, w koszulce, omlety, jajecznica na chude: wołowina, cielęcina, kurczak, indyk, chuda wieprzowina w ograniczonej chude: słodkowodne (np. leszcz, okoń, sandacz), morskie (np. dorsz, morszczuk, sola), ryby tłuste słodkowodne i morskie w ograniczonych chude wieprzowe, drobiowe, owoce dobrze warzywa dobrze olej rzepakowy, oliwa z oliwek, kisiel, mus owocowy, biszkopty, dżemy bez pestek, miód, ciasto drożdżowe, woda niegazowana, rozcieńczone soki, bardzo słaby napar kawy/herbaty, herbaty ziołowe i łagodne, dobrze tolerowane np. bazylia, oregano, przygotowania: gotowanie, duszenie, pieczenie w folii, grillowanie (w ograniczonych ilościach).Dieta a refluks – Produkty przeciwskazane:Zboża: pieczywo żytnie, razowe, kasza gryczana, kasza pęczak, makaron pełnoziarnisty, ryż brązowy, mąka razowa, mąka tłuste mleko (3,2%), tłusty twaróg, sery żółte, sery topione, sery pleśniowe, ser feta, śmietana (powyżej 20% tłuszczu), jaja tłuste: wieprzowina, baranina, gęsi, tłuste wędliny, pasztet, konserwy mięsne i owoce cytrusowe, soki, wiśnie, śliwki, maliny, czereśnie, porzeczki, agrest, truskawki, owoce cebula, por, szczypiorek, czosnek, kapusta, brukselka, pomidory i przetwory z pomidorów, warzywa marynowane, grzyby, warzywa smażone, frytki, chipsy, placki smalec, czekolada, chałwa, torty, kremy, bita śmietana, pączki, lody śmietanowe, wyroby z ciasta mocna kawa i herbata, alkohol, nierozcieńczone soki owocowe, woda gazowana, kakao, napoje energetyzujące, sok papryka ostra, chili, curry, pieprz, musztarda, chrzan, kostki rosołowe,Sposób przygotowania: smażenie, smażenie w głębokim tłuszczu. fot. Adobe Stock, New Africa Kiszonki, choć zdrowe, są przeciwwskazane we wrzodach żołądka i dwunastnicy oraz zapaleniu żołądka. Ogórki kiszone zawierają drażniące kwasy organiczne i dużo soli. Nawet fakt, że kiszonki są naturalnymi probiotykami, nie zmienia faktu, że przy wrzodach żołądka lepiej ich nie jeść. Ogórki kiszone utrudniają gojenie się wrzodów żołądka. Spis treści: Czy można jeść kiszone ogórki przy wrzodach żołądka? Naturalne probiotyki z kiszonek a leczenie wrzodów żołądka Zalety fermentowanych produktów we wrzodach żołądka W jakiej formie można jeść ogórki kiszone przy wrzodach żołądka? Przepisy Czy można jeść kiszone ogórki przy wrzodach żołądka? Niestety, jedzenie kiszonek przy wrzodach żołądka nie jest wskazane. Kiszonki mają dwie duże wady przy wrzodach i zapaleniu żołądka. Kiszonki są kwaśne, a kwasy organiczne stymulują wydzielanie kwasów żołądkowych i podrażniają śluzówki. Kiszonki zawierają dużo soli i sodu, które trzeba ograniczać przy problemach z żołądkiem. Sól działa wręcz niszczycielsko na błonę śluzową żołądka. Dieta bogata w sól jest mocno powiązana z rakiem żołądka. Ograniczanie soli to jedno z najważniejszych zaleceń diety przy wrzodach żołądka. Dodatek kiszonek do diety utrudnia utrzymywanie podaży w soli w ryzach. Czy można jeść ogórki kiszone przy zapaleniu żołądka? Zapalenie żołądka i dwunastnicy obowiązują praktycznie te same zasady diety, co dieta na wrzody żołądka. Nie możesz jeść ogórków kiszonych i innych kiszonek. Traktuj tę zasadę jeszcze surowiej, gdy zapalenie żołądka przebiega z nadżerkami. Warto poświęcić wtedy odpowiedniej diecie swoją całą uwagę. Naturalne probiotyki z kiszonek a leczenie wrzodów żołądka Wrzody żołądka często wiążą się z infekcjami bakterii Helicobacter pylori. Ok. 80 % osób, które ma wrzody żołądka, ma też potwierdzoną infekcję H. pylori. Jeśli interesujesz się nowinkami zdrowotnymi, może trafiłaś na informację, że infekcje H. pylori można próbować coraz skuteczniej leczyć probiotykoterapią. To prawda, nie łącz jednak tego z zaleceniem jedzenia kiszonek. Szczepy bakteryjne wykorzystywane w probiotykach są podobne do tych z naturalnych probiotyków w kiszonkach. By skutecznie leczyć H. pylori probiotykami, trzeba zastosować jednak wyizolowane bakterie, szczegółowo dobrać szczepy i odpowiednią dawkę probiotyków. Nie próbuj samodzielnie realizować tych zaleceń, jedząc domowe kiszonki. Możesz przynieść sobie znacznie więcej szkody, niż pożytku. Jeśli chcesz wykorzystać właściwości wspierające wrzody probiotyków, skonsultuj się z doświadczonym dietetykiem lub lekarzem, którzy pomogą ci dobrać odpowiedni szczep. Zalety fermentowanych produktów we wrzodach żołądka Naturalne fermentowane produkty mają też zalety we wrzodach żołądka. Naukowcy coraz poważniej traktują naturalne probiotyki jako potencjalne lekarstwo na chorobę wrzodową, a dokładniej infekcję H. pylori. Z pewnością fermentowane produkty doskonale zmniejszają ryzyko powstania wrzodów. Zanim pojawią się u ciebie wrzody, jedzenie kiszonek jest więc zdecydowanie polecane. Później możesz korzystać tylko z lekkich fermentowanych produktów, np. fermentowanego nabiału. W niedawno opublikowanej pracy przeglądowej z 2021 roku naukowcy wskazali kilka głównych zalet fermentowanego jedzenia w zapobieganiu i zwalczaniu wrzodów. Produkty fermentowane: zmniejszają stan zapalny śluzówek; obniżają zagęszczenie infekcji H. pylori; odbudowują śluzówkę, zmniejszają aktywność ureazy nasilającej wrzody, obniżają adhezję H. pylori do ścian żołądka. Ten efekt mikroorganizmów obecnych w fermentowanych produktach wynika z ich właściwości regulujących pH treści jelitowych, poprawę odpowiedzi zapalnej układu immunologicznego i zmniejszanie aktywności wolnych rodników tlenowych. Jak widzisz, fermentowane produkty mają dużo zalet we wrzodach i ich zapobieganiu. Mimo wszystko, słone i kwaśne kiszonki przy aktywnej chorobie wrzodowej to za dużo wad, by czerpać korzyści z ich jedzenia. Postaw raczej na inne, łagodniejsze produkty fermentowane i celowaną w H. pylori probiotykoterapię. W jakiej formie można jeść ogórki kiszone przy wrzodach żołądka? Przepisy Bardzo lubisz ogórki kiszone, ale musisz z nich zrezygnować przez wrzody? Są metody na to, by mimo wszystko umieścić kiszonki w diecie wrzodowej. Jedną z metod, jest połączenie ich z produktami neutralizującymi kwasy. Najlepszym przykładem jest np. nabiał. Przykłady przepisów na posiłki z kiszonkami, które mogą zjeść osoby z wrzodami to: Lekki sos a la tatarski dla osób z wrzodami Składniki: 200 g jogurtu greckiego, ogórek kiszony, świeży ogórek, natka pietruszki. Sposób przygotowania: Zetrzyj na tarce ogórki. Odsącz ogórki z wody. Wymieszaj ogórki z jogurtem i posiekaną natką pietruszki. Podawaj sos z gotowanymi warzywami, ziemniakami lub wybranym mięsem. fot. Sos a la tatarski dla osób z wrzodami/ Adobe Stock, losinstantes Chłodnik z ogórkiem kiszonym dla osób z wrzodami Składniki: 500 ml maślanki, 2 ogórki gruntowe, ogórek kiszony, garść botwinki, koperek, pieprz ziołowy. Sposób przygotowania: Zetrzyj na tarce ogórki. Posiekaj botwinę i koperek. Zalej warzywa, botwinkę i koperek maślanką. Dopraw niewielką ilością ziołowego pieprzu. fot. Chłodnik przyjazny wrzodom żołądka/ Adobe Stock, npls Pulpety drobiowe z kiszoną kapustą dla osób z wrzodami Składniki: 350 g mielonego mięsa z indyka, garść siekanego kopru, jajko, 80 g kiszonej kapusty, pół kajzerki, 30 g bułki tartej, mleko do namoczenia kajzerki. Sposób przygotowania: Namocz kajzerkę w mleku. Wymieszaj odciśniętą z płynu kajzerkę z mięsem, koprem i jajkiem. Kiszoną kapustę dokładnie posiekaj. Wymieszaj składniki pulpetów. Mokrymi rękami uformuj pulpety. Obtocz je w bułce tartej. Przełóż pulpety na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Piecz w temp. 180 stopni ok. 25 minut. W połowie pieczenia możesz przełożyć pulpety na drugą stronę. fot. Pulpety drobiowe z kapustą kiszoną dozwolone we wrzodach/ Adobe Stock, Africa Studio Sałatka z dodatkiem tartego ogórka kiszonego Składniki: pół brokuła, pół kalafiora, pomidor, cukinia, kiszony ogórek, 50 g śmietany 12%. Sposób przygotowania: Ugotuj na parze brokuła, kalafior i cukinię. Sparz pomidora wrzątkiem i obierz go ze skórki. Zetrzyj kiszonego ogórka na tarce i odciśnij go z wody. Wymieszaj ogórka ze śmietaną. Polej pokrojone warzywa sosem ogórkowo-śmietanowym. Źródła: Ji J, Yang H. Using probiotics as supplementation for Helicobacter pylori antibiotic therapy. Int J Mol Sci. 2020 Feb;21(3):1136. doi: Vijayasarathy S, Gayathri P, Suneetha V. Fermented Foods and Their Abating Role in Gastric Ulcers. J Am Coll Nutr. 2021 Aug 17:1-5. doi: Epub ahead of print. PMID: 34402418. Nair MR, Chouhan D, Sen Gupta S, Chattopadhyay S. Fermented Foods: Are They Tasty Medicines for Helicobacter pylori Associated Peptic Ulcer and Gastric Cancer? Front Microbiol. 2016 Jul 25;7:1148. doi: PMID: 27504109; PMCID: PMC4958626. Czytaj także:Czy istnieje warzywo, które rujnuje stawy? Jak powinna wyglądać dieta w chorobach stawów?Ogórki kiszone (i inne kiszonki) przy dnie moczanowej - dozwolone czy przeciwwskazane?Jak stosować liść laurowy na stawy? Przepis na okłady i wywar